-

W dniu 13 maja 2008 r. w Warszawie odbyła się narada rektorów Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych oraz spotkanie z Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Profesor Barbarą Kudrycką. Podczas spotkania Przewodniczący KRePSZ, prof. Andrzej Kolasa, przedstawił stanowisko rektorów PWSZ w sprawie projektu założeń reformy systemu szkolnictwa wyższego w Polsce.

Stanowisko rektorów Publicznych Wyższych Szkół Zawodowych przyjęte na naradzie roboczej i przedstawione Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego na spotkaniu w Warszawie 13 maja 2008 roku w sprawie Projektu założeń reformy systemu szkolnictwa wyższego w Polsce

I. Uwaga ogólna:

Projekt Założeń Reformy Systemu Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie buduje przejrzystego i spójnego systemu, w ramach którego poszczególne instytucje i uczelnie wyższe miałyby zagwarantowane równe prawa i autonomię zapisaną w akcie najwyższego rzędu jakim jest Konstytucja RP. Obok zagadnień, mających kluczowe znaczenie dla zamierzonej reformy, które powinny być szczegółowo wyjaśnione i doprecyzowane, znalazły się pomysły o znaczeniu drugorzędnym jak np. wprowadzenie logo uczelni do dyplomu. Wiele z postulatów zawartych w projekcie jest jedynie hasłami, które z uwagi na lakoniczność zapisów nie mogą stanowić podstawy rozważań merytorycznych.


II. Założenia reformy oceniane negatywnie:

  1. Przeniesienie PWSZ pod nadzór wojewódzkich urzędów marszałkowskich w nieodległej perspektywie oznaczać będzie ograniczenie autonomii tych uczelni, ich szybką degradację, a w konsekwencji likwidację wielu z nich. Powyższe założenie spowoduje ponadto:
    • naruszenie podstaw i zasady spójności systemu szkolnictwa wyższego w Polsce, niezgodne z duchem Procesu Bolońskiego,
    • istotne zagrożenie dla utrzymania ciągłości kształcenia w systemie trójstopniowym, gdyż absolwenci zdegradowanych PWSZ-ów nie będą mieli możliwości kontynuowania studiów II stopnia w uczelniach akademickich,
    • obniżenie prestiżu PWSZ poprzez próbę usytuowania ich na poziomie kolegiów nauczycielskich lub innych szkół pomaturalnych, będących dotychczas pod kuratelą marszałków województw, a których likwidację lub przekształcenie w PWSZ przewiduje się w programie reformy,
    • istotne zagrożenie pogorszeniem sytuacji finansowej PWSZ, a tym samym warunków studiowania młodzieży ze środowisk wiejskich lub małych miast, której nie stać na odbywanie studiów w dużych ośrodkach akademickich,
    • istnienie uzasadnionej obawy, że środki kierowane z budżetu na finansowanie PWSZ zostaną częściowo przeznaczane na finansowanie innych, ważnych społecznych potrzeb, jak służba zdrowia, oświata, infrastruktura itp.,
    • konieczność ponoszenia znacznych nakładów finansowych na przystosowanie organów samorządu wojewódzkiego do sprawowania nadzoru nad PWSZ przy ich całkowitym braku doświadczenia w tym zakresie, co praktycznie oznacza wzrost wydatków z budżetu centralnego zamiast oszczędności,
    • zły odbiór społeczny proponowanej zmiany przez ok. 120-tysięczną rzeszę studentów PWSZ i ich rodzin, którzy degradację ich uczelni, będących już dzisiaj ważnymi ośrodkami kulturo- i miastotwórczymi, przyjmą jako niezasłużoną szykanę ze strony władzy państwowej.


    PWSZ w założeniach ustawy z 1997 roku miały opierać minima kadrowe na profesurze i niesamodzielnych pracownikach naukowo-dydaktycznych uczelni akademickich swoich regionów. Ta zasada została z trudem utrzymana przy pracach nad ustawą "Prawo o szkolnictwie wyższym". Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych KRePSZ, aby umocnić ten zapis ustawowy, stowarzyszyła się z Konferencją Rektorów Akademickich Szkół Polskich KRASP. Przeniesienie PWSZ pod bezpośredni zarząd urzędów marszałkowskich oddali je od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a zarazem osłabi również ich dobre, już istniejące związki z uczelniami akademickimi.

    Dotychczasowe doświadczenia PWSZ ze współpracy z urzędami marszałkowskimi są bardzo różne, zazwyczaj nienajlepsze, a czasami złe. Za przykłady takiej złej współpracy mogą służyć: pominięcia inwestycji uczelnianych na "listach indykatywnych", brak wsparcia i staranności w rozpatrywaniu wniosków o finansowanie ze środków unijnych, brak współdziałania przy próbach włączania lokalnych kolegiów nauczycielskich do struktur PWSZ i stwarzanie trudności w przekazywaniu ich obiektów dydaktycznych, czy inne utrudnienia.

    Jedynymi beneficjentami proponowanego rozwiązania będą szkoły i uczelnie, które widzą w PWSZ konkurenta w walce o kandydatów na studia w najbliższych latach lub starania o dotacje budżetowe - uczelnie akademickie, a przede wszystkim niepubliczne wyższe szkoły zawodowe.

  2. Wspieranie działań konsolidacyjnych publicznych oraz niepublicznych szkół wyższych stawia w bardzo złej sytuacji zagrożone degradacją i niedostatecznym finansowaniem publiczne uczelnie zawodowe.
  3. Zmniejszenie wymogów kadrowych na studiach pierwszego stopnia wyłącznie w uczelniach zawodowych (jednakowe wymagania minimów kadrowych powinny dotyczyć wszystkich typów uczelni: zawodowych, akademickich, publicznych i niepublicznych).


III. Założenia reformy oceniane pozytywnie:

  1. Plan opracowania spójnej, dobrej i uzgodnionej z zainteresowanymi środowiskami strategii rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce.
  2. Zmiany dotyczące zasad zatrudniania nauczycieli akademickich i polityki kadrowej uczelni, obejmujące m.in.:
    • przeprowadzanie systematycznych ocen osiągnięć naukowo-dydaktycznych nauczycieli akademickich,
    • wdrożenie motywacyjnej polityki wynagrodzeń.
  3. Wzmocnienie autonomii uczelni w realizacji władztwa administracyjnego i zarządzania.
  4. Promowanie innowacyjnych rozwiązań w szkolnictwie wyższym.
  5. Urealnienie współczynników kosztochłonności studiów.
  6. Wprowadzenie zmian w ustawie Prawo zamówień publicznych, ułatwiających gospodarowanie mieniem uczelni.
  7. Przeniesienie uprawnień nadzorczych nad zarządzaniem majątkiem uczelni do wyłącznej kompetencji Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.